Hoeveel energie bespaar je met warmteterugwinning (WTW) in de industrie?
In industriële omgevingen waar ventilatie, verwarming en luchtbehandeling intensief worden toegepast, vormt warmteterugwinning (WTW) een belangrijk instrument om energieverbruik drastisch te verlagen. Het principe is eenvoudig, de techniek bewezen en de resultaten vaak indrukwekkend: met een goed ontworpen WTW-systeem kunnen bedrijven in de industrie tot wel 70 tot 90% van de warmte uit afvoerlucht terugwinnen. Dit leidt niet alleen tot lagere energiekosten, maar ook tot een duurzamer productieproces en een gezonder binnenklimaat.
In dit artikel duiken we diep in de werking, toepassingen en voordelen van warmteterugwinning in de industrie. We geven concrete voorbeelden, rekenvoorbeelden en leggen uit welke factoren bepalen hoeveel je werkelijk kunt besparen.
Wat is warmteterugwinning precies?
Warmteterugwinning is het proces waarbij warmte uit afgezogen lucht wordt overgedragen aan de verse buitenlucht die een gebouw binnenkomt. In plaats van warme lucht direct naar buiten te blazen, wordt de energie ervan benut om inkomende koude lucht voor te verwarmen. Hierdoor hoeft het verwarmingssysteem minder hard te werken om de lucht op temperatuur te brengen.
In industriële installaties gebeurt dit met behulp van een warmtewisselaar. Er zijn verschillende typen wisselaars, zoals platenwisselaars, roterende warmtewielen of lucht/lucht-warmtepompen, elk met hun eigen eigenschappen.
Waarom is WTW juist in de industrie zo effectief?
Industriële processen gaan vaak gepaard met:
- Grote luchtstromen (ventilatie)
- Hoge interne warmteproductie (machines, ovens, processen)
- Continue bedrijfsvoering (meerdere shifts per dag)
- Hoge energiekosten door verwarming of koeling
Dit maakt de energiepotentie van afvoerlucht enorm. Door die lucht niet simpelweg naar buiten te lozen, maar te benutten, kun je veel verliezen terugwinnen en structureel besparen op gas- of warmtevraag.
Hoe werkt een WTW-systeem technisch?
Een standaard WTW-systeem bestaat uit:
- Afvoerluchtkanaal: warme, gebruikte lucht wordt afgezogen uit de productiehal.
- Aanvoerluchtkanaal: verse buitenlucht wordt aangezogen.
- Warmtewisselaar: hier vindt de overdracht van warmte plaats tussen beide luchtstromen, zonder dat de luchtstromen mengen.
- Filters, ventilatoren en sturing: zorgen voor een juiste balans en zuivere luchtkwaliteit.
Een goed ontworpen systeem zorgt ervoor dat tot 90% van de warmte uit de afvoerlucht wordt hergebruikt.
Wat levert warmteterugwinning concreet op?
De werkelijke besparing hangt af van meerdere factoren:
- Debiet (hoeveel lucht per uur wordt verplaatst)
- Temperatuurverschil tussen binnen- en buitenlucht
- Rendement van het WTW-systeem (meestal tussen 65 en 90%)
- Bedrijfsuren per dag/week/jaar
- Huidige verwarmingsbron (gas, warmtepomp, etc.)
Rekenvoorbeeld 1: productiehal van 5.000 m²
Stel:
- Hal van 5.000 m², 8 meter hoog = 40.000 m³
- Volledig geventileerd met 2 luchtwisselingen per uur = 80.000 m³/h
- Temperatuur binnen: 20 °C, buiten: 5 °C verschil = 15 graden
- Verlies zonder WTW = 0,34 x luchtdebiet x temp.verschil (in kWh)
Zonder WTW:
0,34 x 80.000 x 15 = 408.000 kWh per uur verlies
Met WTW van 80% rendement:
Besparing: 80% x 408.000 = 326.400 kWh per uur teruggewonnen
Stel het systeem draait 2.000 uur per jaar: 652.800.000 kWh/jaar besparing
Bij gasprijs € 0,10/kWh: € 65.280 besparing per jaar
Let op: dit is een voorbeeld, maar toont het besparingspotentieel bij hoge luchtvolumes.
Toepassingen van WTW in de industrie
Warmteterugwinning is toepasbaar in vrijwel elke sector:
- Voedingsmiddelenindustrie: hoge hygiëne-eisen, constante ventilatie
- Metaalindustrie: veel interne warmte, groot volume
- Pharma en chemie: klimaatbeheersing + veiligheid
- Logistiek & opslag: grote hallen, vaak onderbezet
- Recycling & afvalverwerking: geur- en dampafzuiging met energieterugwinning
In veel gevallen wordt WTW geïntegreerd in bestaande luchtbehandelingssystemen (LBK’s), of toegepast als retrofit-oplossing.
Indirecte voordelen van warmteterugwinning
Naast directe energiebesparing zijn er andere voordelen:
- Lagere CO2-uitstoot
Minder gasverbruik = lagere uitstoot, wat bijdraagt aan duurzaamheidsdoelen en CO2-reductieplannen.
- Constanter binnenklimaat
Door voorverwarming (of -koeling) is de inkomende lucht stabieler, wat zorgt voor comfortabeler en gezonder werkklimaat.
- Minder piekbelasting van verwarmingssystemen
De ketel of warmtepomp hoeft minder hard te werken bij koude periodes, wat de levensduur verlengt en storingen vermindert.
- Mogelijkheid voor subsidies (EIA, ISDE)
Voor bedrijven die investeren in energiebesparing, zijn er fiscale regelingen en subsidies beschikbaar. WTW-systemen komen hier vaak voor in aanmerking.
Belangrijke aandachtspunten bij WTW in de industrie
Hoewel WTW-systemen veel voordeel opleveren, zijn er ook kritische succesfactoren:
Goed ontwerp en dimensionering
Een systeem moet afgestemd zijn op het luchtvolume, de proceseisen en het gebouwontwerp. Onderdimensionering = te weinig effect. Overdimensionering = onnodig duur.
Onderhoud en inspectie
Filters, warmtewisselaars en ventilatoren moeten regelmatig gecontroleerd en gereinigd worden. Vervuiling verlaagt het rendement aanzienlijk.
Beheer van luchtstromen
Bij foutieve installatie kan luchtstroming in onbalans raken, wat tocht, drukproblemen of verminderde luchtkwaliteit veroorzaakt.
Integratie met bestaande installaties
In oudere gebouwen of hallen zonder bestaande ventilatievoorziening is extra aandacht nodig voor technische inpassing en kanaalrouting.
Combineer WTW met andere energiebesparende maatregelen
De grootste impact behaal je door WTW te combineren met andere technieken:
- Adiabatische koeling: in de zomer warmte afvoeren zonder veel energie
- Gebalanceerde ventilatie: exact evenveel af- als toevoer
- Slimme regeltechniek: aansturing op CO2, temperatuur of bezetting
- Warmtepompen: benut restwarmte optimaal in de winter
- Isolatie-upgrades: minimaliseer het verlies via gevels of dak
Een goed afgestemd klimaatsysteem kan zo zorgen voor structurele kostenreductie en beter comfort.
Wat kost een WTW-installatie in de industrie?
De kosten zijn afhankelijk van:
- Capaciteit in m³/h
- Type wisselaar (platenwisselaar, warmtewiel, etc.)
- Aantal zones of luchtgroepen
- Bouwkundige aanpassingen
- Integratie met bestaande systemen
Voor grote industriële installaties (bijv. 50.000 m³/h of meer) moet je rekenen op investeringen tussen € 40.000 en € 150.000. Maar dankzij de hoge besparing is de terugverdientijd vaak minder dan 5 jaar.
Bovendien zijn er subsidies via de EIA (Energie-investeringsaftrek), waardoor tot 40% van de investeringskosten fiscaal aftrekbaar is.
Tot slot: is warmteterugwinning rendabel voor jouw bedrijf?
In vrijwel alle productieomgevingen waar mechanische ventilatie aanwezig is, biedt warmteterugwinning een aanzienlijke energiebesparing. Vooral bij:
- Hoge luchtvolumes
- Lange bedrijfstijden
- Veel interne warmteproductie
- Strikte klimaateisen (zoals in food/pharma)
De exacte besparing is afhankelijk van jouw situatie. Maar het is vrijwel zeker dat een goed ontworpen WTW-systeem zich binnen enkele jaren terugverdient en structureel bijdraagt aan lagere energiekosten, een lagere CO2-voetafdruk en een comfortabeler werkklimaat.
Meer weten over onderhoud, filters of complete renovatie van jouw afzuigsysteem? Neem gerust contact met ons op.
Benieuwd hoeveel jouw bedrijf kan besparen met warmteterugwinning?
LMI Luchttechniek is gespecialiseerd in industriële luchtbehandeling en energie-efficiënte oplossingen. Wij bieden:
- Inzichtelijke metingen en besparingscalculaties
- 3D-ontwerp en technische inpassing
- Levering, installatie en onderhoud van WTW-systemen
- Advies bij subsidieaanvragen (EIA/ISDE)
Neem vrijblijvend contact op voor een analyse op locatie en een rendementsberekening op maat.