Effecten van stof in de lucht op de industrie

Stelt u zich eens voor; meer tevreden en gezondere medewerkers ...

... waardoor de productiviteit stijgt en een daling van het ziekteverzuim gerealiseerd wordt, de kwaliteit van uw producten toeneemt en de levensduur van uw machinepark stijgt. Dit lijkt in de huidige situatie voor uw bedrijf wellicht een utopie. Maar er is veel mogelijk, wij kunnen u hierin adviseren!

Stof op de werkvloer

De luchtkwaliteit is binnen veel bedrijven op dit moment onvoldoende, volgens de geldende normen. Een van de oorzaken is dat er bij een groot aantal productieprocessen (fijn)stof vrijkomt. Deze stoffen dwarrelen door de lucht op de werkvloer en zorgen ervoor dat de ademhalingszone van medewerkers besmet raakt. De gevolgen hiervan kunnen verstrekkend zijn:

  • Toename in de ontevredenheid van medewerkers
  • Een significante daling van de arbeidsproductiviteit van de medewerkers van minimaal 10%
  • Een toename van ziekteverzuim van 1 tot 2%
  • Afname in de levensduur van uw machinepark

Wij leggen u uit welke stappen noodzakelijk zijn om de luchtkwaliteit te verbeteren. Hiermee verbetert de productiviteit van de medewerkers en daalt het ziekteverzuim.

Enkele cijfers

De luchtkwaliteit op de werkvloer is een belangrijke factor in het welzijn van de medewerkers, het ziekteverzuim en de arbeidsproductiviteit. De productiviteit van medewerkers daalt al snel met 10% wanneer de luchtkwaliteit niet optimaal is. Denk daarbij aan onvoldoende ventilatie, toevoer van frisse lucht/zuurstof, te hoge concentraties schadelijke (fijn)stoffen en koolstofdioxide. Uit onderzoek blijkt dat 20% van het ziekteverzuim is te wijten aan een ongezond werkklimaat. 2% van het ziekteverzuim is direct te wijten aan onvoldoende luchtverversing en een ongezonde samenstelling van de lucht.

Maar wat betekenen deze cijfers nu concreet? De gemiddelde verzuimkosten bedragen € 410,- per verzuimdag. Dit kengetal is gebruikt om een voorbeeld te schetsen wat dit aan directe kosten met zich meebrengt:

Bij fabriek A werken 100 mensen in de productie. Gemiddeld zijn er 8,4 verzuimdagen per medewerker per jaar (cijfers producerende industrie). Dat betekent in dit geval 840 verzuimdagen per jaar. Met een gemiddelde van € 410,- verzuimkosten per dag betekent dit een kostenpost voor deze fabriek van € 344.400,- op jaarbasis.

De investering in goede ventilatie zorgt voor een reductie van het ziekteverzuim met 2 procent. Dit levert een directe besparing op van € 6.888,- per jaar. Daarbij realiseert u een optimalisatie van de productiviteit van 10 procent en een verlenging van de levensduur van het machinepark. De besparing door het terugdringen van het ziekteverzuim kan dus voor iedere productieomgeving gerealiseerd worden. Een stijging van 10 procent aan productiviteit zorgt voor een hogere productieopbrengst. Een investering die snel terugverdiend is.

Wanneer heeft u een stofprobleem?

In sommige gevallen is het direct duidelijk of er een stofprobleem is. Als er zichtbaar stof in de ademzones van uw medewerkers dwarrelt zullen ze dit zeker inademen en is het duidelijk dat u een stofprobleem heeft.

Maar er zijn ook situaties waarin het minder duidelijk is, niet alle stofdeeltjes zijn zo groot dat ze direct met het blote oog zichtbaar zijn. U kunt hierbij denken aan kleine kwartsdeeltjes of endotoxines of andere fijne stofdeeltjes die in uw longen terecht kunnen komen. Niet elke soort fijnstof is echter even schadelijk voor de gezondheid. De schadelijkheid is afhankelijk van de hoeveelheid stof en de eigenschappen en samenstelling van de betreffende stof. Het is belangrijk om een stofprobleem zo goed mogelijk in te perken om ervoor te zorgen dat uw medewerkers geen gezondheidsklachten ondervinden.

De overheid hanteert bepaalde normen waaraan de werkgever aan dient te voldoen, op deze normen zal in dit artikel worden ingegaan.

Zo worden er 2 soorten blootstelling onderscheiden: een korte piekblootstelling en een langdurige blootstelling van 8 uur. Metingen moeten worden gedaan in de directe ademhalingszone van de medewerker. De gemeten concentratie kan voorkomen in verschillende vormen: gas, damp, vezel, deeltjes of aerosol. Kijkend naar (fijn)stof is er volgens wetenschappers geen veilige waarde te classificeren. Elke concentratie (fijn)stof kan schadelijk zijn voor medewerkers. Het reduceren van de stofwaarden in de lucht tot het minimum is dus cruciaal en draagt bij aan het welzijn van de medewerkers.

Stofprobleem zelftest

Elke branche/ sector heeft te maken met verschillende soorten stofproblemen, en aan elke handeling is een bepaalde score toegewezen voor de blootstelling aan stof. Er zijn ook maatregelen toegekend aan specifieke handelingen voor elke sector. Een risicoscore wordt bepaald aan de hand van 3 onderdelen die samen de schadelijkheid bepalen.

  1. De duur van de stof belasting: 1, 2 of 3
  2. De arbeidsintensiteit: 1 of 2 (Een diepere ademhaling door lichamelijk zwaarder werk zal ervoor zorgen dat iemand meer stof binnenkrijgt)
  3. De hoeveelheid stofdeeltjes die aanwezig zijn in de lucht: 1, 2 of 3

Het aantal punten dat per onderdeel wordt toegewezen dient met elkaar te worden vermenigvuldigd. De uiteindelijke score kan derhalve variëren van 1 tot 18. Score 1 betekent dat er een lage stofbelasting aanwezig is en 18 betekent dat er een zeer zware stofbelasting aanwezig is. Deze scores dienen als maatstaf om te onderzoeken waar in uw bedrijf maatregelen genomen moeten worden. Een hoge score geeft aanleiding om een accurate meting op locatie te doen om de gezondheid van uw medewerkers niet in gevaar te brengen.

Om te achterhalen of uw medewerkers gezondheidsproblemen ondervinden die gerelateerd zijn aan het systematisch inademen van teveel stof kunt u bij Stigas een zelftest uitvoeren.

Wettelijke grenswaarden blootstelling aan stofdeeltjes

Grenswaarden zijn erg belangrijk omdat ze duidelijkheid verschaffen voor werkgevers. Daarnaast geven ze de arbeidsinspectie een maatstaf om testen uit te voeren en om maatregelen voor te schrijven. De gemeten waardes gelden over een volledige werkdag van 8 uur en mogen niet overschreden worden. Deze grenswaarden zijn deels opgenomen in de wet en zijn te vinden op de lijst van wettelijke grenswaarden van het Arbeidsomstandighedenbesluit

Echter kent de arbowet nog maar een beperkt aantal wettelijke grenswaarden omdat het lang duurt voordat een wettelijke grenswaarde van stoffen kan worden vastgesteld. Steeds meer wordt daarom gewerkt met zogenaamde private grenswaarden. Deze private grenswaarden dienen als advies voor werkgevers en de onderzoeken die tot deze grenswaarden leiden wegen mee in het bepalen van (toekomstige) wettelijke normen.

Werkgevers in de producerende industrie zullen in het kader van goed werkgeverschap, zeker gezien de huidige arbeidsmarkt, alles doen om de veiligheid en de gezondheid van werknemers te waarborgen en wilen dit ook kunnen staven met de laatste waarden en normen. In onderstaande paragraaf gaan we verder in op de stofwaarden per branche / sector om zo een beeld te geven van de normeringen die gelden of geadviseerd worden.

Stofwaarden per branche / sector

Per branche ( lees per soort stof ) zijn er diverse grenswaarden vastgesteld, een deel van deze grenswaarden zijn indicatief maar gelden niet als wettelijke norm. Naast een grensnorm is er bij diverse stoffen ook een streefwaarde vastgesteld. Gezien de invloed van bepaalde stoffen op de gezondheid van werknemers is uiteraard een zo’n laag mogelijke waarde het meest gewenst.

Tabel 1: Normwaarden per Stof soort / Branche

Oplossing stofprobleem

Als uw bedrijf niet voldoet aan de gezondheidsvoorwaarden die zijn opgenomen in de wet kan dit ernstige gevaren opleveren voor uw personeel , waardoor er naast de standaard reductie in productiviteit en het 'normale' ziekteverzuim ook langdurig ziekteverzuim en/of uitval kan ontstaan. Eventuele oplossingen zijn mondkapjes voor piekmomenten bij een korte heftige blootstelling, of beperking van de duur van de blootstelling (werken met meer ploegen die ieder een maximaal vastgestelde hoeveelheid tijd dan wel blootstelling krijgen en dan weer worden afgelost). Wanneer de waarden over de gehele dag evenredig verdeeld zijn en de normen worden overschreden kan er ook gedacht worden aan andere oplossingen.

Belangrijke tips om de kwaliteit van de lucht te verbeteren zijn:

  • Voldoende schone luchttoevoer (goede ventilatie/gerichte aanvoer frisse lucht)

  • Verbetering van de luchtfiltering (gezonde luchtkwaliteit)

  • Bronafzuiging waar mogelijk om stof in de vrije ruimte te voorkomen (minimale blootstelling aan verontreinigde lucht)

LMI is specialist in het oplossen van industriële stofproblemen, wij assisteren u graag bij het vinden van de juiste oplossing. Hierbij kunt u denken aan bronafzuiging bij de machines die het stofprobleem veroorzaken. Als het probleem zich op grotere schaal voordoet en bronafzuiging niet of beperkt mogelijk is kan er ontstoffing gerealiseerd worden in de ademzones van de werknemers om zo de luchtkwaliteit te verbeteren. Beide oplossingen zullen het aantal schadelijke stofdeeltjes dat in de lucht aanwezig is aanzienlijk terugdringen zodat het binnen de wettelijke normen valt en er geen gezondheidsrisico meer is voor uw medewerkers. Daarnaast is het van belang te zorgen voor een goede toevoer van schone verse lucht al dan niet door middel van ventilatie of actieve toevoer van frisse lucht.

Sommige productieprocessen vragen een constant klimaat, denk daarbij aan een constante relatieve vochtigheid en/of temperatuur. Het tackelen van het stofprobleem gaat dan ook vaak gepaard met het ontwikkelen van een specifieke totaaloplossing voor een zo’n optimaal mogelijk binnenklimaat.

Als specialist op het gebied van luchtkwaliteit, klimaat en milieugerelateerde zaken kunnen wij samen met u de beste oplossing adviseren, ontwikkelen en turn-key implementeren zodat ook u het welzijn en de arbeidsproductiviteit van uw medewerkers verbetert en het ziekteverzuim reduceert.​

Meer weten over stofafzuiging? Lees er meer over op onze pagina over Industriële stofafzuiging & pneumatisch transport

FAQ Stof

  • Wat is (ultra) fijnstof?

    • Men spreekt van fijnstof wanneer deeltjes een aerodynamische diameter hebben kleiner dan 10 micrometer. Er zijn 3 classificaties te onderscheiden:

      • PM10 < 10 micrometer

      • PM2,5 < 2,5 micrometer

      • PM0,1 < 0,1 micrometer (ook wel ultrafijnstof genoemd)

  • Wat is inert inhaleerbare stof?

    • Inerte stoffen zijn stoffen die niet onder de categorie bodembedreigende stoffen, gevaarlijke stoffen of CMR-stoffen vallen.

  • Wat is respirabel stof?

    • Respirabel stof is dat deel van stof dat kan worden ingeademd, doordringt tot de luchtwegen en daar achter kan blijven.

  • Wat zijn CMR-stoffen?

    • CMR stoffen zijn kankerverwekkend (C), mutageen (M) or reprotoxisch (R)

Bronvermelding:​

  • https://www.arbeidsveiligheid.net/

  • https://www.infomil.nl/

  • https://www.fijnstofmeter.com/

  • https://www.stigas.nl/

  • https://www.ser.nl/

  • http://www.stofvrijwerken.tno.nl/

  • http://www.blijmetstofvrij.nl/

  • https://rvs.rivm.nl/

  • https://www.f-facts.nl/

  • https://www.gezondebinnenlucht.nl/